انواع اسناد تجاری
همان‌گونه که در ابتدای بحث اشاره شد اسناد تجاری با توجه به مفهوم خاص آن، بر سه نوع هستند: سفته، برات و چک؛ در ادامه با ما همراه باشید تا هر کدام از آنها را بهتر بشناسید:
سفته:
طبق ماده 307 قانون تجارت، فته طلب یا سفته سندی است که بر اساس آن صادرکننده متعهد می‌شود مبلغی را در تاریخ معیّن یا به صورت عندالمطالبه (یعنی به محض درخواست دارنده سفته) در وجه فردی مشخص یا حامل، پرداخت کند.
در تنظیم سفته باید طبق قانون تجارت چند نکته را رعایت کرد: این سند حتما باید توسط صادرکننده، امضاء یا مهر شود و دارای تاریخ باشد، هم‌چنین مبلغ قابل پرداخت در آن باید با تمام حروف نوشته شده و نام گیرنده وجه و تاریخ پرداخت در آن به وضوح قید شود.
علاوه بر این باید بدانید که دارنده سفته باید در موعد مقرر برای وصول آن اقدام کند و اگر وجه به او پرداخت نشد حداکثر ظرف مدت ده روز باید برای واخواست یا اعتراض اقدام کند، واخواست شکایتی است که بر علیه صادرکننده تنظیم می‌شود و باید در برگه‌های مخصوصی به او ابلاغ شود.
برات:
این سند تجاری در قانون ما تعریف نشده و فقط ویژگی‌های آن بیان شده است امّا طبق شرایط ذکر شده می‌توان گفت سندی است که طبق آن صادرکننده به دیگری امر می‌کند تا در زمان مشخص یا عندالمطالبه، مبلغ معیّنی را به شخص ثالث یا حواله‌کرد او تقدیم کند. در اصطلاح حقوقی به صادرکننده برات مُحیل یا برات‌کش می‌گویند و دارنده آن را محالٌ‌لَه می‌نامند، هم‌چنین کسی که پرداخت وجه برات را قبول می‌کند، محال‌علیه یا برات‌گیر است.
باید بدانید که برات از مهم‌ترین ابزار پرداخت وجه و اسناد تجاری محسوب می‌شود که در کسب اعتبار در معاملات داخلی و خارجی نقش مهمی دارد. شخصی که به شخصی بدهکار است و وجهی را نزد دیگری دارد که هنوز سررسید پرداخت آن نرسیده است، می‌تواند به وسیله برات، پرداخت بدهی خود را به کسی که نزد او وجهی دارد واگذار کند و اینگونه در یک نوبت جا‌به‌جایی پول صرفه‌جویی کند.
چک:
تعریف چک در ماده 310 قانون تجارت آمده است امّا به عبارت ساده‌تر، یک سند تجاری است که در آن صادرکننده می‌تواند از موجودی حساب خود در بانک مبلغی را در زمان معیّن به شخص مورد نظر پرداخت کند. طبق قانون در چک باید محل و تاریخ صدور و مبلغ به حروف و عدد درج شود و به امضای صادرکننده برسد، هم‌چنین پرداخت وجه آن نباید دارای وعده باشد. گفتنی است فقط چک‌های بانکی از حمایت‌های قانونی صدور چک بهره‌مند هستند و چک‌های صندوق‌ها و موسسات اعتباری فقط نوعی حواله محسوب می‌شوند.
هم اکنون و براساس قانون جدید صدور چک برای مطالبه وجه چک می‌توان با در دست داشتن گواهینامه عدم پرداخت از بانک بلافاصله درخواست اجرائیه را از دادگاه خواست. در این موارد دادگاه بدون رسیدگی و بلافاصله اجرائیه را برای وصول وجه صادر خواهد کرد.
